Ένα βιβλίο αποτέλεσε το έναυσµα για να ακολουθήσει την ιατρική επιστήµη o γνωστός Πνευµονολόγος Επαµεινώνδας Κοσµάς, ήδη από την ηλικία των 13 ετών. Πρόκειται για το «Κάστρο» (The Citadel) του Σκωτσέζου ιατρού και συγγραφέα Archibald Joseph Cronin. Ο νεαρός ήρωας του έργου, Άντριου Μάνσον, ξεκινά µε τον ιδεαλισµό και την αγνότητα της ηλικίας του να υπηρετήσει ως γιατρός στη νότια Ουαλία, αντιµετωπίζοντας τις αντιξοοότητες, αλλά και την ανέχεια των ανθρώπων που δούλευαν στα ανθρακωρυχεία.
«Η πανδημία δίδαξε τον κόσμο να ακούει μόνο ψύχραιμους ειδικούς, γιατί αυτοί δικαιώθηκαν στο τέλος»
Το 1984, όταν επέλεξε την ειδικότητα της Πνευµονολογίας, αυτή είχε αρχίσει να ξεφεύγει από τα στενά όρια της φυµατίωσης και να επεκτείνεται στα πεδία της φυσιολογίας της αναπνοής, της εντατικής θεραπείας και της βρογχοσκόπησης. Ο Επαµεινώνδας Κοσµάς διέβλεψε τις εξελίξεις και το ευρύ πεδίο που ανοιγόταν µπροστά του στην ειδικότητα αυτή και έκανε την επιλογή που καθόρισε τη σηµαντική του επαγγελµατική σταδιοδροµία.
Ο Επαµεινώνδας Κοσµάς απέκτησε σηµαντική εξειδίκευση, φοιτώντας στα πανεπιστήµια McGill του Καναδά και Duke των ΗΠΑ, καθώς και συµµετέχοντας στο ερευνητικό ίδρυµα «Θώραξ». Ειδικότερα, έχει εξειδικευθεί στους τοµείς της φυσιολογίας της αναπνοής σε ηρεµία και σε άσκηση, της αποκατάστασης ασθενών µε χρόνιες πνευµονοπάθειες, και των διαταραχών της αναπνοής στον ύπνο, τοµείς τους οποίους ενσωµάτωσα ως κλινικά και ερευνητικά εργαλεία στην καθηµερινή του ιατρική πράξη, καθώς και ως εκπαιδευτική θεµατολογία στα ιατρικά συνέδρια όπου έχει προσκληθεί ως οµιλητής.
Ωστόσο, ο ιατρός θεωρεί ότι και στη χώρα µας το επίπεδο της ιατρικής επιστήµης είναι πολύ υψηλό, τόσο στη θεωρητική και πρακτική άσκηση των ιατρών, όσο και στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισµό. Αναφορικά µε τον ιατροτεχνολογικό εξοπλισµό, η πρωτοπορία ανήκει στον ιδιωτικό τοµέα και στις πανεπιστηµιακές κλινικές, όµως σηµαντικά βήµατα προόδου γίνονται και το ΕΣΥ.
H Πνευμονολογική Κλινική «Πνοή»
H Πνευµονολογική Κλινική «Πνοή» του Metropolitan Hospital, στην οποία ο Επαµεινώνδας Κοσµάς είναι ∆ιευθυντής, δηµιουργήθηκε το 2011 µε το σύνθηµα: «το µέγιστο όφελος για τον ασθενή, µε την ελάχιστη δυνατή ταλαιπωρία του ιδίου και της οικογένειάς του και µε το µικρότερο δυνατό κόστος». Στελεχώνεται από πέντε ακόµα πνευµονολόγους, τους οποίους ο Ε. Κοσµάς είχε την ευκαιρία να γνωρίσω και να εκτιµήσει τον χαρακτήρα, τη συµπεριφορά και τις δεξιότητές τους από την προηγούµενη θητεία του ως διευθυντής στο Νοσοκοµείο «Σωτηρία».
«Το κράτος, θα πρέπει να καταλάβει την αξία του ΕΣΥ, αλλά πρέπει να μάθει επίσης, στην περίπτωση υγειονομικών κρίσεων, να εμπιστεύεται και τον ιδιωτικό τομέα υγείας»
Οι υπηρεσίες που παρέχει η «Πνοή» καθηµερινά είναι: νοσηλεία ασθενών, εξέταση ασθενών στο τµήµα επειγόντων περιστατικών και στο εξωτερικό ιατρείο, έλεγχο αναπνευστικής λειτουργίας, βρογχοσκόπηση µε όλες τις σύγχρονες τεχνικές, πολυϋπνογραφία ή αλλιώς µελέτη ύπνου, ιατρείο διακοπής καπνίσµατος, προεγχειρητικό έλεγχο αναπνευστικού συστήµατος και τέλος προληπτικό προσυµπτωµατικό έλεγχο για καρκίνο του πνεύµονα στα πλαίσια του προγράµµατος «Πνευµόνων Υγεία», το οποίο λειτουργεί από τον ∆εκέµβριο του 2020 και είναι το µοναδικό µέχρι στιγµής τέτοιου είδους πρόγραµµα στην Ελλάδα.
Αθηναϊκό Πνευμονολογικό Ινστιτούτο
Το Αθηναϊκό Πνευµονολογικό Ινστιτούτο ιδρύθηκε το 2018, µε σκοπό τη λειτουργία πολυϊατρείου µε πνευµονολόγους και αλλεργιολόγο, ώστε να παρέχει ιατρικές υπηρεσίες σε ασθενείς µε χρόνια αναπνευστικά νοσήµατα. Το ιατρείο διαθέτει πλήρη ιατροτεχνολογικό εξοπλισµό και παρέχει όλες τις εξετάσεις αναπνευστικής λειτουργίας εκτελούµενες από βιοϊατρικό τεχνολόγο (σπιροµέτρηση, µέτρηση πνευµονικών όγκων και διάχυσης πνευµόνων, µέτρηση ισχύος αναπνευστικών µυών, ταλαντωσιµετρία, µέτρηση εκπνεοµένου οξειδίου του αζώτου, ανάλυση αερίων αίµατος). Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για κατ’ οίκον διενέργεια νυκτερινής οξυµετρίας και πλήρους µελέτης ύπνου µε εξειδικευµένο τεχνολόγο ύπνου. «Παρακολουθούµε πλέον περίπου 2000 ασθενείς µε χρόνια νοσήµατα, όπως άσθµα, χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια (ΧΑΠ), πνευµονική ίνωση, νεοπλάσµατα πνευµόνων, σύνδροµο απνοιών ύπνου, βρογχεκτασίες, πνευµονοπάθειες λόγω επαγγελµατικής έκθεσης ή στο πλαίσιο αυτοάνοσων νοσηµάτων κ.ά.», τονίζει ο Επαµεινώνδας Κοσµάς και προσθέτει: «Ο µελλοντικός σχεδιασµός µας περιλαµβάνει την επέκταση της στελέχωσής µας µε καρδιολόγο και θωρακοχειρουργό. Επιπλέον αυτών, άµεσος σκοπός µας είναι να συµπράξουµε µε φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης στον τοµέα των ενηµερωτικών εκδηλώσεων για το κοινό µε θέµατα ευρέος ενδιαφέροντος, π.χ. βήχας, ροχαλητό, κάπνισµα, λοιµώξεις, εµβόλια κ.ά.».
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το Αθηναϊκό Πνευµονολογικό Ινστιτούτο έχει ξεκινήσει συζητήσεις µε εταιρεία ιατρικού εξοπλισµού των ΗΠΑ για ερευνητική µελέτη της χρήσης µιας απλής συσκευής για τη θεραπεία των απνοιών στον ύπνο. Η συσκευή ήδη υπάρχει αλλά χρησιµοποιείται σε άλλες ιατρικές καταστάσεις. Εάν αποδεδειχθεί αποτελεσµατική και καλά ανεκτή από τους ασθενείς θα µπορούσε να αντικαταστήσει τη συσκευή που χρησιµοποιείται από το 1981 µέχρι σήµερα (συσκευή CPAP), η οποία όµως προκαλεί δυσφορία σε πολλούς ασθενείς µε αποτέλεσµα να µην την χρησιµοποιούν. Τέλος, σχεδιάζεται η οργάνωση από το 2024 ενός ετησίου διήµερου ιατρικού σεµιναρίου, όπου θα συζητούνται ενδιαφέροντα και δύσκολα πραγµατικά περιστατικά ασθενών. Όλοι οι γιατροί κάθε χρόνο παρακολουθούν στα συνέδρια δεκάδες οµιλίες µε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για διάφορα νοσήµατα. Αυτό που πραγµατικά λείπει, σύµφωνα µε τον κ. Κοσµά είναι ένα forum συζήτησης πάνω στην εξατοµικευµένη διαχείριση πραγµατικών περιστατικών ασθενών.
Οι εξελίξεις στον κλάδο
Οι εξελίξεις, σύµφωνα µε τον Επαµεινώνδα Κοσµά θα αφορούν αφενός την καλύτερη κατανόηση των µηχανισµών της εκάστοτε ασθένειας, µε αποτέλεσµα νέα, πιο στοχευµένα φάρµακα και νέες βρογχοσκοπικές ή ελάχιστα επεµβατικές χειρουργικές τεχνικές για την καλύτερη αντιµετώπιση των χρονίων, ανιάτων εν πολλοίς, αναπνευστικών νοσηµάτων. Θα αφορούν, επίσης, νέες διαγνωστικές τεχνικές, π.χ. για τον καρκίνο του πνεύµονα ή τη ΧΑΠ, ώστε η διάγνωση να γίνεται έγκαιρα οπότε και η θεραπευτική αντιµετώπιση να είναι πιο αποτελεσµατική.
Επίσης, θεωρεί ότι εξέλιξη είναι οι ίδιοι οι γιατροί αλλά και η κοινωνία να αποδεχθούν έναν πιο διευρυµένο ρόλο του γιατρού, όχι µόνο ως διαγνώστη-θεραπευτή, αλλά και ως προαγωγού υγείας, µε έµφαση στην υγιεινή ζωή, µε αποφυγή συνηθειών, όπως το κάπνισµα ή η κατάχρηση αλκοόλ, µε έµφαση στην καθηµερινή άσκηση, στη σωστή διατροφή, στην επαρκή ενυδάτωση, στον επαρκή ύπνο, στην αποφυγή των λοιµώξεων και βέβαια µε έµφαση στον περιοδικό προληπτικό έλεγχο για σοβαρά νοσήµατα. Είναι γεγονός, τονίζει ο κ. Κοσµάς, ότι η σχέση του Έλληνα µε την προληπτική ιατρική έχει βελτιωθεί σηµαντικά, όµως για να υπάρξει περαιτέρω βελτίωση αυτής της σχέσης, θα πρέπει και ο ΕΟΠΥΥ να καλύπτει πλήρως έναν ετήσιο προληπτικό έλεγχο όλων των πολιτών, µέσω ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
«Η πανδηµία δίδαξε τον κόσµο να ακούει µόνο ψύχραιµους ειδικούς, γιατί αυτοί δικαιώθηκαν στο τέλος», τονίζει ο κ. Κοσµάς και προσθέτει: «Οι γιατροί µάθαµε την αξία της καθηµερινής µας επιστηµονικής ενηµέρωσης και πως να επικοινωνούµε τις επιστηµονικές αλήθειες στον, συχνά δύσπιστο, συνάνθρωπό µας. Όσο για το κράτος, θα πρέπει να καταλάβει την αξία του ΕΣΥ, αλλά πρέπει να µάθει επίσης, στην περίπτωση υγειονοµικών κρίσεων, να εµπιστεύεται και τον ιδιωτικό τοµέα υγείας.».
